11 Ocak 2014 Cumartesi

Rubidyum

Alkali metaller sınıfından bir element. Rb sembolüyle gösterilir. İlk defa 1860 yılında Bunsen ve Krichhoff tarafından spektral analizle, lepidolit minerali içerisinde varlığı tespit edildi

Bulunuşu: Rubidyum tabiatta mineralleri bol bulunan elementlerdendir. Yer kabuğunda bulunuş bolluğuna göre 16. sırada yer alır. Önemli mineralleri lepidolit, pollusit, karnalit, lösit ve zinvaldittir. Minerallerdeki nispeti % 1-1,5 civarındadır.

Elde edilişi: Ticari ölçüdeki en önemli kaynağı lepidolit mineralidir. Ayrıca, Searles Gölünde bulunan potasyum mineralleri ve Michigan Gölünden elde edilen potasyum klorür de önemli ölçüde rubidyum

ihtiva eder.

Metalik rubidyum, kimyasal olarak rubidyum klorürün kalsiyum ile indirgenmesi suretiyle elde edilir. Kuru rubidyum klorür, vakum altında metalik kalsiyum ile 500°C’de reaksiyona sokulursa, metalik rubidyum ele geçer ve bu da destilasyonla reaksiyon ortamından ayrılır. İndirgen olarak kalsiyum karbür de kullanılır. Ayrıca eritilmiş rubidyum tuzlarından elektroliz yoluyla da metalik rubidyum elde edilebilir.

Özellikleri: Gümüş beyazlığında parlak bir metal olup mum gibi yumuşaktır. Atom numarası 37, atom ağırlığı 85.5, erime noktası 38.9°C, kaynama noktası 688°C, yoğunluğu 1.53 g/cm 3 tür. Elektron düzeni [Kr] 5s 1 olup bileşiklerinde 1+ 2+ 3+ ve 4+ değerliklerinde bulunabilir. Spektrumunda 4202 A° ve 4216 A° da iki karakteristik hat (koyu kırmızı) vardır.

Alkali metaller arasında elektropozitiflik yönünden ikinci sırada yer alır. Oksijensiz ortamda kızıl dereceye kadar ısıtıldığı zaman mavi buhar verir. Hava oksijeniyle kendiliğinden yanarak gri-mavi bir oksit tabakası meydana getirir. Bu oksit tabakası üç tür oksitten meydana gelir. Bunlar oksit Rb 2 O,

peroksit Rb 2 O 2 ve süperoksit RbO 2 ’dir. Çok kolay oksitlenir. Su ile şiddetli reaksiyona girerek hidrojen

hasıl eder. Hatta reaksiyon ısısından alev bile alır.

Rubidyum, alkali metaller sınıfından olduğu için onların genel özelliklerini taşır. Özellikle potasyum ve sodyumun davranışlarını gösterir.

Kullanılışı: Havadan kolay etkilendiği için susuz mineral yağı içerisinde veya vakumda veyahut inert atmosferde saklanır. Çok kolay iyonlaşan bir metal olduğu için uzay taşıtlarının iyon motorlarında kullanılır. Ayrıca vakum tüplerinde toplayıcı olarak fotosel yapımında ve özel cam imalinde kullanılır. RbAg 4 I 5 bilinen iyonik kristallerin en iletken olanıdır ve ince film şeklinde pillerin yapımında kullanılır. Rubidyum, bundan başka buhar türbinlerinde jeneratör armatürü gibi görev görür. böylece elektrik üretilir.

Sözlükte "rubidyum" ne demek?

1. Atom numarası 37, atom ağırlığı 85,46 olan, 1,52 yoğunluğunda, 39 c'de ergiyen, çabuk oksitlenen, tütün, pancar gibi kimi bitkilerde, madensularında bulunan, potasyuma benzer kimyasal element, simgesi rb.