İridyum

İridyum periyodik cetvelin VIII. grubunda kobalt dizisinde yer alır. 1804′de Tennant tarafından bulundu. Platini sertleştirmek için platin alaşımlarının yapımında kimyasal etkilere dayanıklı krozelerin yapımında, osmiyum alaşımları, aşınmaya karşı dayanıklılığı nedeniyle dolmakalem uçlarının yapımında kullanılır.

Sembolü: Ir
Atom Numarası: 77
Atom Ağırlığı: 192.217
Elemet serisi: Geçiş metali

Maddenin Hali: Katı
Görünümü: Beyaz

PERİYODİK TABLO

Bütün metaller arasında yoğunluğu en büyük olanıdır. Doğal iridyum iki izotopun karışımdan oluşmuştur. Ir-191 (%38,5); Ir-193 (%61,5) Kütle numarası 182, 190, 191, 194-198 olan radyoaktif izotopları elde edilmiştir.

Saf iridyum üzerine altın suyu dahil hiçbir asit etkimez. Erimiş alkalilerden hafifçe etkilenir. Kızıl derecede fluor ve klor etkir. Erimiş potasyum sülfat yada potasyum hidroksit ve nitrat karışımı; kurşun, çinko ve kalaydan etkilenir. Toz edilmiş metal kızıl derecede hava yada oksijenli iridyum diksit verir. Fakat daha fazla ısıtmayla bu da elementlerine ayrılır. Yerkabuğunda bulunma oranı 0,001 dolayındadır. Doğada metalik durumda genellikle osmiyumla oluşturduğu doğal alaşım biçiminde yada altınla alaşımlaşmış biçimde bulunur.

İridyum Bileşikleri:
Iridyum (II) Oksit: Ir2O3 Molekül ağırlığı: 432,4 Mavi-siyah toz. 1000 derecede elementlerine ayrılır. Suda çözülmez, kaynar klorür asidinde yavaşça çözünür. Iridyum (IV) yada iridyum (III) tuzu çözeltilerine alkali katılmasıyla hidrate biçiminde çöker ve bu ürün kolaylıkla siyah renkli iridyum (IV) okside yükseltgenir.

Iridyum (III) Klorür: IrCl3 Çeşitli kristal biçimleri vardır. Klorlandırma ve polimerleştirme tepkimlerinde katalizör olarak kullanılır.

Iridyum (VI) Fluorür:IrF6 Çok nem çekici altın sarısı kristaller. Yavaş ısıtılmayla uçar. Halojenler tarafından iridyum (IV) fluorüre (IrF4) indirgenir. Sulu çözeltide bozunur. Soğukta kuru cam üzerinde etki etmez.